Дэлхийн сүүн бүтээгдэхүүний чуулган бол Өвөр Монголын сүүний салбарын хөгжлийг дэлхий нийтэд харуулах чухал цонх юм.

   Чуулганы үеэр сүү, сүүн бүтээгдэхүүний дэлхийн шилдэг 10 компани, дотоодын шилдэг 20 сүүний үйлдвэр, сүү, сүүн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн сүлжээний олон улсад нэр хүндтэй аж ахуйн нэгж, салбарын холбоод "хоёр академи"-ийн мэргэжилтэн, эрдэмтэн судлаачид зэрэг 400 гаруй хүний бүрэлдэхүүнтэй баг байгуулжээ. Тэд Или орчин үеийн ухаалаг эрүүл мэндийн төв, Хятадын сүүн бүтээгдэхүүний технологийн шинэчлэл, ухаалаг үйлдвэрлэл, ногоон тогтвортой хөгжил болон бусад салбарын ололт амжилттай танилцжээ.

   Хятадын хүнсний үйлдвэрлэлийн цорын ганц улсын түвшний технологийн инновацын төв болох Сүүний технологийн инновацын үндэсний төв нь туршилтын иж бүрдэл, патентлагдсан технологи, шинэлэг ололт амжилтыг нэг нэгээр нь өөрчилж, хэрэгжүүлсэн нь зочдын анхаарлыг татлаа. 10 академич, 100 гаруй салбарын мэргэжилтэн, 20 гаруй гадаад мэргэжилтэн, 1000 гаруй үндсэн шинжлэх ухааны судлаач, 5000 гаруй хүний бүрэлдэхүүнтэй бүхэл бүтэн салбарын гинжин инновацын баг энд цуглаж, аж үйлдвэрийн шинэчлэлийг хамтдаа удирдаж байна.

   Цэвэрхэн, бүрэн автомат цехэд AGV ухаалаг тээврийн хэрэгсэл уян хатан ажиллаж, робот гар нь бүтээгдэхүүнийг хүргэх, өргөх ажлыг хялбархан гүйцэтгэнэ. Энд та хаашаа ч явсан хамаагүй, бүрэн автомат бүхэл бүтэн үйл явц, үйл явцын ил тод байдал, үйлдвэрлэлийн үр ашиг, мэдээллийн ул мөр мэдрэгдэнэ. Тус бааз нь өдөрт 6500 тонн шинэ сүү боловсруулдаг бөгөөд цагт 40.000 савласан дэлхийн анхны үйлдвэр юм. Өдөрт үйлдвэрлэсэн сүү нь хэдэн арван сая хүн амтай хотуудын өдөр тутмын сүүний хэрэгцээг хангах боломжтой юм.

   Дэлхийд тэргүүлэгч, ногоон, нүүрстөрөгч багатай Чилэчуан Экологийн ухаалаг, дэвшилтэт технологиудыг экологийн орчинд нэгтгэх сайхан дүр зургийг оролцогчид үзэв. Энэхүү дэвшилтэт технологи нь шинжлэх ухааны алдартай боловсрол, чөлөөт цаг, зугаа цэнгэл, үзвэр үйлчилгээний харилцан үйлчлэлийг нэгтгэж, дэлхийн ногоон бэлчээрийн шинэ жишиг болох ногоон экологийн мөчлөгийн хөгжлийг хэрэгжүүлдэг.

   Сүү, сүүн бүтээгдэхүүний технологийн инновацын үндэсний төв, Или шингэн сүү дэлхийн ухаалаг үйлдвэрлэлийн жишиг бааз, Цэлгэртал экологийн ухаалаг аж ахуйн нэгжийн сүүн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн гурван сүлжээ төсөл нь Өвөр Монголын сүүн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг сэргээн хөгжүүлэх шинэлэг туршлага, туршлагын ололт амжилтыг дэлхий нийтэд харууллаа. Эндээс хүмүүс Хятадын сүү, сүүн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн хамгийн өндөр хүчин чадал, сүүн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг үе шаттайгаар сэргээн хөгжүүлэх ололт амжилтыг хараад зогсохгүй "Дэлхийн сүүний аж үйлдвэрийн ирээдүй Хятадад байна" гэсэн ерөнхий хандлагыг илүү тодорхой ойлгож байна.

   Сүүний үйлдвэр нь Өвөр Монголын уламжлалт давуу талтай аж үйлдвэр юм. Өвөр Монгол нь сүүний алтан эх бүсэд оршдог. Нэньжян мөрөн, Шиляо мөрөн, Хатан гол зэрэг гурван том голын сав газар зонхилж буй сүүний үйлдвэрлэлийн таван том давуу талтай. Хөлөнбуйр, Шилийнголын хоёр том бэлчээрийн бүстэй.

 Хятад улсын сүү, сүүн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг сэргээх "гол тулааны талбар", цагаан идээний чанар, аюулгүй байдлыг хангах "гол фронт"-ын хувьд Өвөр Монгол одоогоор 83 сүүний үйлдвэр жилийн 5 сая юанийн борлуулалттай байна. 12.3 сая тонн хүчин чадалтай. 100 гаруй саалийн үнээтэй 567 томоохон ферм байдаг бөгөөд 1.23 сая орчим үнээтэй. Түүхий сүү худалдан авах 460 станц, тээврийн 917 тээврийн хэрэгсэл бүрэн хяналтад хамрагдаж, 14 жил дараалан хориглосон бодис илрээгүй байна.

   Дэлхийн сүүн бүтээгдэхүүний чуулган нь ирээдүйн алсын хараатай яриа хэлэлцээ, солилцоо, харилцан ашигтай хамтын ажиллагааны индэр юм.

   Энэ жилийн дэлхийн сүүний чуулганы онцлох үйл явдал бол наймдугаар сарын 06-ны өдөр нэгэн зэрэг зохион байгуулагдаж буй "Сүүний дижитал үйлдвэрлэлийн тогтвортой хөгжил" форум, Олон улсын үрийн аж үйлдвэрийн инновац, хөгжлийн дээд хэмжээний чуулга уулзалт, "Ирээдүйг бүтээх, өөрчлөх, дэлхийн сүүний үйлдвэрлэлийн экологийг бүрдүүлэх нь" сэдэвтэй сүүний үйлдвэрийн технологийн инновацын форум, Тогтвортой хөгжлийн олон улсын хамтын ажиллагааны форум, 2023 оны Хятадын сүүн бүтээгдэхүүний олон улсын хурал, сүүн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн олон улсын худалдааны форум таван том хөгжлийн форум арга хэмжээ юм.

   Энэхүү бага хурлын цуврал арга хэмжээний хувьд таван том хөгжлийн форум нь дэлхийн өнцөг булан бүрээс холбогдох компаниуд, шинжлэх ухааны судалгааны хүрээлэнгүүд, мэргэжилтнүүд, эрдэмтдийг урьж, хамгийн сүүлийн үеийн шинэ технологи, шинэ загвар, шинэ туршлагыг хуваалцах, хамтын ажиллагааг дэмжих зорилготой юм. Сүү, сүүн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл, менежмент, технологи, сүү, сүүн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн боломжуудыг судлах, сүү, сүүн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн даяаршлын үед Хятадын сүүний үйлдвэрлэлийн өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлэх үр дүнтэй арга зам, Хятадын сүүний үйлдвэрлэлийн өндөр чанартай хөгжлийг хамтдаа ахиулах болно.

   Өвөр Монголд мөн дэлхийн сүүний үйлдвэрлэлийн эхний аравт багтдаг сүүний хоёр компани бий болжээ. 2022 оны 08-р сард Рабобанк "2022 оны дэлхийн сүүн бүтээгдэхүүний шилдэг 20 аж үйлдвэр"-ийг зарлаж, Или нь "Дэлхийн шилдэг 5 сүүний аж үйлдвэр"-ийн жагсаалтад багтаж, 9 жил дараалан Азийн сүүний салбарт тэргүүлсэн байна. Мэнниү сүүний аж үйлдвэрийн парк нь долоодугаар байранд дэвшлээ.

   ӨМӨЗО 100 тэрбумын түвшний "үйлдвэр-хотын интеграцчлал"-ын хоёр төслийг эхлүүлсэн нь Или орчин үеийн ухаалаг эрүүл мэндийн төв, Мэнниү сүүний аж үйлдвэрийн парк байгуулах юм. Дэлхийн жишигт нийцсэн ногоон, ухаалаг үйлдвэрлэлийн загвар бааз, дэлхийн жишигт нийцсэн аж үйлдвэрийн ухаалаг аялал жуулчлалын үзэсгэлэнгийн талбай, дэлхийн жишигт нийцсэн хүнсний үйлдвэрлэлийн судалгаа, хөгжлийн төв, дэлхийн хэмжээний сүүн бүтээгдэхүүний томоохон дата төв, дэлхийн хэмжээний сүүн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн логистикийн төвийг байгуулж байна. "Хятадын сүүний нийслэл" Хөххот нь мөн "Дэлхийн сүүний нийслэл" рүү хурдацтай хөгжиж байна.

   Чуулганы үеэр Хятадын сүүний нийгэмлэг, Олон улсын хүнсний шинжлэх ухаан технологийн холбооноос Хөххотод "Хятадын сүүний үржүүлгийн нийслэл", "Дэлхийн сүүн бүтээгдэхүүний технологийн нийслэл" зэрэг өргөмжлөл гардуулав. Уулзалтад хүрэлцэн ирсэн зочид Сүүний технологийн инновацын үндэсний төвийн төв байрны нээлтийн гэрч болсон юм. Тус хурлаар "Сүүний үйлдвэрлэлийг бохирдолгүй тогтвортой хөгжүүлэх Хөххотын санаачилга"-ыг дэлхий нийтэд зарласан. Өвөр Монгол тэр дундаа Хятадын сүү, сүүн бүтээгдэхүүний салбар шинэ хуудас нээж, илүү өндөр түвшин, илүү хүчирхэг, илүү том зорилттой шинэ шатанд орсныг цуврал амжилт харуулж байна.

   Сүү, сүүн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн энэхүү танцанд ертөнцийн гайхамшиг дэлгэгдэн, хамтын ажиллагааны нээлттэй байдал хүчийг илэрхийлжээ. Өвөр Монгол нь олон улсын үзэл бодол, дэлхий нийтийн алсын хараагаар дэлхийн сүүний аж үйлдвэрийн хөгжилд илүү бодит туршлага, ухаалаг шийдлээр хувь нэмрээ оруулж, сүүний салбарын ирээдүйг дэлхийтэй хуваалцах болно.